Recenzja książki "Kotka i generał" Nino Haratischwili

Nino Haratischwili to autorka, która zdobyła uznanie monumentalną sagą Ósme życie (dla Brilki). W Kotce i generale ponownie sięga po tematy związane z historią, pamięcią i moralnym rozliczeniem, osadzając swoją opowieść w skomplikowanej rzeczywistości współczesnej Rosji i Kaukazu. To wielowarstwowa, przejmująca powieść o zbrodni, karze, władzy i niemożności ucieczki od przeszłości.

Tytułowy Generał to Aleksander Orłow, bogaty rosyjski oligarcha mieszkający w Berlinie, który dorobił się ogromnej fortuny i pozycji, ale jednocześnie nosi w sobie głęboko skrywaną tajemnicę. Jako młody żołnierz brał udział w wojnie czeczeńskiej w latach 90., a jedno z wydarzeń z tego okresu naznaczyło go na całe życie. To wtedy doszło do brutalnej zbrodni na młodej dziewczynie o imieniu Nura. Po latach Orłow, dręczony wyrzutami sumienia, postanawia zmierzyć się ze swoją przeszłością. Chce znaleźć sprawiedliwość – być może po to, by uwolnić się od poczucia winy, a może po to, by zatrzeć ślady dawnych wydarzeń. Do pomocy zatrudnia niemieckiego dziennikarza, który ma pomóc mu odnaleźć kobietę, nazywaną Kotką – kogoś, kto wydaje się kluczem do przeszłości. Kotka to tajemnicza młoda kobieta, która z pozoru nie ma nic wspólnego z czeczeńską wojną. Jednak jej losy w dramatyczny sposób splatają się z historią Generała. Kim naprawdę jest? Jaka jest jej rola w tej grze o pamięć, zemstę i odkupienie?

Powieść Haratischwili jest prowadzona wielogłosowo – autorka oddaje głos różnym bohaterom, pozwalając czytelnikowi spojrzeć na wydarzenia z różnych perspektyw. Znajdziemy tu retrospekcje z okresu wojny czeczeńskiej, sceny z Moskwy, Berlina i Kaukazu, a także liczne refleksje na temat winy, przemocy i niemożności zapomnienia.

Autorka umiejętnie buduje napięcie, stopniowo odsłaniając kolejne elementy historii. Mimo, że fabuła toczy się w różnych ramach czasowych, narracja jest płynna i dobrze skonstruowana, dzięki czemu powieść czyta się z rosnącym zainteresowaniem.

Haratischwili porusza w swojej książce wiele trudnych tematów, które nadają jej głębię i sprawiają, że pozostaje w pamięci na długo po zakończeniu lektury.

1. Wina i odkupienie

· Orłow to postać skomplikowana – czy szuka sprawiedliwości, czy tylko próbuje usprawiedliwić siebie?

2. Mechanizmy władzy i przemocy

· Autorka pokazuje brutalność wojny i jej długofalowe konsekwencje. Przemoc nie kończy się na polu bitwy – wraca w ludzkiej psychice, w decyzjach politycznych i społecznych podziałach.

3. Pamięć i zemsta

· Czy przeszłość da się naprawić? Czy zemsta jest jedyną formą sprawiedliwości? Kotka uosabia te pytania, będąc symbolem pamięci, która nie daje się wymazać.

Autorka pisze w sposób przejmujący i niezwykle obrazowy. Jej język jest bogaty, ale nieprzesadzony, a opisy wojny i cierpienia mają w sobie brutalną szczerość. Atmosfera powieści jest ciężka, pełna niepokoju i napięcia, co świetnie oddaje zarówno realia wojenne, jak i mroczny świat rosyjskiej oligarchii. Mimo dużej objętości, książka wciąga – to nie tylko powieść historyczna, ale też thriller psychologiczny i dramat egzystencjalny w jednym.

Kotka i generał to książka trudna, ale niezwykle satysfakcjonująca. Haratischwili stworzyła nie tylko przejmującą opowieść o jednostkowej winie i odpowiedzialności, ale też uniwersalną historię o okrucieństwach wojny i ich długofalowych skutkach. To lektura dla tych, którzy lubią powieści złożone, poruszające trudne tematy i skłaniające do refleksji, niejednoznaczne postacie i historie, które nie dają prostych odpowiedzi. Jeśli cenisz literaturę ambitną, która porusza ważne tematy, Kotka i generał

zdecydowanie jest książką wartą uwagi, a Haratischwili po raz kolejny udowadnia, że potrafi tworzyć epickie opowieści, które pozostają w pamięci na długo po lekturze.

Magdalena Szkotnicka-Dziubek - Dyskusyjny Klub Książki w Padwi Narodowej