„Utensylia apteczne” - wykład dr Lidii Marii Czyż w Filii nr 10 

25 kwietnia 2023 r. w Filii nr 10 po raz kolejny gościliśmy pasjonatkę farmacji dr Lidię Marię Czyż, wykładowcę Uniwersytetu Rzeszowskiego, autorkę wielu publikacji zamieszczanych w czasopismach farmaceutycznych i opracowań historycznych dotyczących aptek na Podkarpaciu, współautorkę scenariuszy wielu wystaw poświęconych pracy aptek na przestrzeni dziejów oraz kolekcjonerkę zabytków aptekarskich, która swoją wiedzą i pasją podzieliła się z przybyłymi na prelekcję osobami.

Wiedza aptekarska, tak jak i każda inna dziedzina nauki, musi mieć swoje podstawy. Ważne jest, aby zebrać doświadczenia swoje i przekazane przez wcześniejsze pokolenia i je skodyfikować. Stąd powstały herbarze, czyli zielniki oraz antydotaria - spisy zawierające znane wówczas leki i dyspensatoria – księgi zawierające przepisy na farmaceutyki. Następnym etapem było powstanie farmakopei - spisów zalecanych leków. Zebrane w bibliotece uczestniczki miały możliwość obejrzenia przyniesionych przez prelegentkę książek.

Kolejnym poruszonym tematem była prezentacja europejskich i polskich muzeów farmacji. Jednym z najbardziej znanych jest Muzeum Historii Farmacji w szwajcarskiej Bazylei, gdzie obejrzeć można m.in. pracownię alchemika. Za naszą bliską granicą, w Kownie na Litwie, znajduje się Muzeum Historii Medycyny i Farmacji. Tu z kolei możemy zobaczyć jak dawniej babki – zielarki przygotowywały swoje specyfiki. W Polsce zaś doktor Czyż zachęcała do odwiedzenia Muzeum Farmacji w Bieczu. Znajduje się ono w renesansowej kamienicy zwanej „Starą Apteką”. Tu mieściła się najstarsza na Podkarpaciu, datowana na XVI wiek, apteka należąca do Marcina Rokickiego - rajcy miejskiego, a następnie burmistrza Biecza.

Na zakończenie spotkania mogliśmy obejrzeć fragment kolekcji aptekarskich utensyliów: moździerzy służących do rozdrabniania surowców aptekarskich i buteleczek do przechowywania lekarstw płynnych. Zapoznaliśmy się z zasadami budowy i funkcjonalności pomieszczeń aptecznych, tak zwanych „trzech stołów”. Przy „pierwszym stole” miała miejsce „ekspedycja apteczna”, czyli rozmowa farmaceuty z pacjentem i zakup przez niego zaleconego przez lekarza medykamentu. Na „drugim stole” umieszczone były apteczne utensylia, np. wagi szalkowe, moździerze, naczynia szklane i porcelanowe, pigulnice. „Trzecim stołem” było laboratorium apteczne, wyposażone w destylatory, perkolatory i inne przyrządy do preparowania surowców. 

Dziękujemy dr Lidii Marii Czyż za arcyciekawy wykład i mamy nadzieję na ponowne spotkanie.

Jolanta Jędryka