„Pierwsze wzmianki o Rzeszowie a źródła archeologiczne” - wykład dr. Pawła Kocańdy
W roku jubileuszowym dla Rzeszowa, obchodzącego 670 lat lokacji, 5 czerwca, w naszej Bibliotece przy ul. Sokoła 13, licznie przybyli uczestnicy mieli okazję wysłuchać ciekawego wykładu pasjonata i archeologa - dr. Pawła Kocańdy, pt. „Pierwsze wzmianki o Rzeszowie a źródła archeologiczne”.
Pomysłodawcą spotkania była Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego realizująca projekt Historia i kultura starego Rzeszowa.
„Archeologia to szukanie w gruncie rzeczy” – tymi słowami krótkiej, ale jakże treściwej definicji prelegent rozpoczął spotkanie. Na wstępie przedstawił dwie hipotezy dotyczące Staromieścia i przedlokacyjnego osadnictwa, które były przez wiele lat przedmiotem badań historyków i archeologów. Następnie zaprezentował najważniejsze źródła piśmiennicze i ikonograficzne, których uzupełnieniem były kolejne badania i znaleziska archeologiczne.
Datowanie wykopalisk było określane na podstawie badań radiowęglowych, dendrochronologicznych oraz analiz antropologicznych, co pozwalało powiązać je z faktami historycznymi znanymi ze źródeł piśmienniczych i ikonograficznych. Jednym z ważniejszych dokumentów była mapa Wiedemanna z 1762 r.
Podróż w czasie wzbogaciły informacje o wykopaliskach przedmiotów używanych przez dawnych mieszkańców Rzeszowa, wskazujące na fakt zamożności byłego mieszczaństwa. Były to m.in. kafle, fragmenty uzbrojenia, ostrogi, fajki gliniane, monety, fragmenty naczyń ceramicznych, szkło. Szczególną uwagę zwracał fragment XVI-wiecznego kafla z charakterystycznym krzyżem – wskazującym na genezę herbu Rzeszowa.
Uczestnicy spotkania zadawali wiele pytań, m.in. o obecne i planowane prace archeologiczne oraz o organizatora takich badań, co dzieje się ze znalezionymi szczątkami ludzkimi, a także jak i gdzie organizowany jest ich pochówek.
Wykład zakończyły brawa i kuluarowe rozmowy.
Dziękujemy uczestnikom za udział w spotkaniu, a dr. Pawłowi Kocańdzie za bogatą dawkę wiedzy i ciekawą, archeologiczną podróż po starym Rzeszowie.
Z Fundacją Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego planujemy już kolejne działania i dziękujemy za pełną pasji współpracę.
Monika Ohar-Pawiak
Biogram prelegenta:
Paweł Kocańda – doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie archeologia oraz muzealnik ze specjalizacją edukator muzealny. Od kwietnia 2021 roku dyrektor Muzeum Ziemi Bieckiej. Jego zainteresowania naukowe skupiają się na architekturze obronno-rezydencjonalnej w Europie Środkowej, w szczególności fundacjach Przemyślidów oraz Piastów i Jagiellonów. Ponadto interesuje się archeologią miejską, osadnictwem na pograniczu polsko-węgierskim oraz fortyfikacjami nowożytnymi. Autor i współautor kilkunastu artykułów i opracowań dotyczących fortyfikacji średniowiecznych oraz badań archeologicznych w Bieczu i Rzeszowie. Kierował lub współprowadził liczne badania archeologiczne na terenie województw małopolskiego i podkarpackiego. Czynnie uczestniczył w ponad 30 konferencjach krajowych oraz międzynarodowych. Członek kilku organizacji i stowarzyszeń, m. in. Polskiego Towarzystwa Historycznego, oddział w Nowym Targu oraz Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Powiatu Gorlickiego i Upiększania Gorlic z okolicą, gdzie działa na rzecz propagowania ochrony dziedzictwa archeologicznego.
