Spotkanie DKK w Nowej Dębie o książce "Izbica, Izbica!" Rafała Hetmana

Na lutowym spotkaniu DKK w Nowej Dębie przedmiotem dyskusji był reportaż Rafała Hetmana “Izbica, Izbica”. Książka porusza temat zagłady Żydów, która miała miejsce w małym miasteczku Izbica w województwie lubelskim. Losy wojennej Izbicy opowiadane przez reportażystę stają się uniwersalną opowieścią o trudnej polskiej historii.

Postać Tojwiego Blatta spaja koleje losów kilku bohaterów reportażu. Autor oczami młodego Żyda przybliża przedwojenną Izbicę oraz jej wojenne dzieje. Czytelnik poznaje także losy Tojwiego podczas pobytu w obozie w Sobiborze, a następnie jego powojenne perypetie aż do emigracji z Polski. Rafał Hetman, odwiedzając Izbicę, poszukiwał śladów bytności Żydów i w rozmowach z mieszkańcami starał się dowiedzieć jak najwięcej o dawnych mieszkańcach Izbicy. Materiałów do napisania “Izbicy, Izbicy” autor szukał także w zbiorach archiwalnych (m.in. w Shoah Foundation czy w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie).

Rozmowa koncentrowała się na wątkach, które najbardziej zaciekawiły klubowiczki.
Pewnym zaskoczeniem dla czytelniczek była obserwacja autora, że Żydzi stopniowo znikają z języka – z podręczników, przemówień i literatury.  Słowa ludzkość, ofiary, ogólnoludzka katastrofa pozwalają uniknąć używania słów Żyd czy Holokaust. Czytelniczki zastanawiał fakt, że tak rzadko upamiętnia się pomordowanych Żydów, a jeżeli się to robi to w zawoalowany sposób. Jedna z czytelniczek zastanawiała się nad powtórzoną nazwą miasteczka w tytule książki i uznała, że były dwie Izbice - jedna żydowska a druga polska.
Oczywiście klubowiczki dostrzegły w tekście nazwisko Tomasza Sudoła, nowodębianina, pracownika warszawskiego oddziału IPN, który przeprowadził wywiad z Tojwim Blattem.

Przed wojną Żydzi i Polacy żyli obok siebie - Żydzi stanowili 95%  mieszkańców miasteczka. W czasie wojny społeczność żydowska została niemal całkowicie unicestwiona - przeżyły tylko 23 osoby. Rafał Hetman przywraca pamięć nie tylko o losach mieszkańców sztetla, ale także o niechęci części polskich mieszkańców, którzy mieli na sumieniu czyny, o których woleliby milczeć.

Małgorzata Trela - moderatorka DKK w BP w Nowej Dębie