Mirosław Tryczyk "Drzazga. Kłamstwa silniejsze niż śmierć" - spotkanie DKK w Filii nr 2 MBP w Stalowej Woli

Za nami kolejne spotkanie DKK dla Dorosłych, które miało miejsce 14 czerwca w Filii nr 2 w MBP w Stalowej Woli. W strefie naszych lektur są często powieści obyczajowe, psychologiczne, biografie. Nierzadko sięgamy też po literaturę faktu i tak w czerwcowe popołudnie przyszło nam się zmierzyć z reportażem Mirosława Tryczyka pt. „Drzazga. Kłamstwa silniejsze niż śmierć”. Jest to udokumentowany, wstrząsający reportaż o mordowaniu Żydów przez Polaków na Podlasiu w 1941 roku. Autor odkrył, że jego dziadek, ten sam, któremu uwielbiał siadać na kolanach, uwikłany był w zbrodnie na niewinnych osobach. Odwiedza Radziłów, Wąsosz, Trzcianne, Szczuczyn, Jedwabne, miejsca w których podczas wojny dochodziło do pogromów Żydów. Przytacza relacje świadków i opisuje okoliczności i powody, dla których niektórzy tego głosu nie chcą zabierać.

Książka skłoniła klubowiczów do rozważań o antysemityzmie i budowaniu atmosfery wrogości wobec ludności żydowskiej nie tylko wczas wojny, ale również wcześniej. Dlaczego doszło do masowych zbrodni ludzi, popełnionych przez ludzi, którzy znali się od pokoleń, którzy znali swoje dzieci, żyli obok siebie, byli sąsiadami. – Ja nie byłem zszokowany wydarzeniami opisanymi w reportażu, bo o nich słyszałem ale zastanawia mnie postawa ludzkich działań i ludzka natura. Zadaję sobie pytanie na jakich fundamentach powstała ta nienawiść – zauważył jeden z uczestników. Tego wieczoru w trakcie dyskusji nie było oceniania a jedynie chęć zrozumienia dlaczego żyjący jeszcze świadkowie i potomkowie stoją za murem milczenia. – Jest coś takiego jak wyparcie. Wtedy, kiedy nie chce się o tym mówić, chce się o tym zapomnieć. I na każde pytanie młodego pokolenia odpowiada się: nie pamiętam. Człowiek, który chce to wyprzeć, oszukuje się i w to wierzy – powiedziała jedna z pań a inna dodała – Nie żyliśmy tam, nie wiemy jak to było naprawdę.

Na koniec kilka refleksji uczestników spotkania. – Najwyższa pora, by mówić o tych wydarzeniach pełnym głosem. Ważne aby prawda docierała do ludzi, młodych pokoleń i by ludzie mogli dyskutować o tym ale bez agresji. – Uważam, że nie jest pytaniem czy takie książki powinny powstawać, tylko czy są w stanie cokolwiek zmienić. Wszyscy klubowicze stwierdzili, ze jest to lektura trudna, wywołująca emocje a zarazem skłaniająca do myślenia i poszerzania naszej wiedzy historycznej.

Spotkanie odbyło się w ramach programu dotacyjnego „Dyskusyjne Kluby Książki 2023”, dofinansowanego ze środków Instytutu Książki pochodzących z dotacji celowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Barbara Nowak - moderator Filii nr 2 MBP w Stalowej Woli